SƏMƏD BEHRƏNGİ

Səməd Behrəng (1939-1968)

Səməd Behrəngi 1939-cu il iyun ayının 24-də Təbriz şəhərində, fəhlə ailəsində anadan olmuşdur. İbtidai təhsilini burada "Tərbiyyət" məktəbində almışdır. Sonra Təbriz pedaqoji texnikumunda təhsilini davam etdirmişdir. Tələbəlik illərində "Xənde" (Gülüş) adlı həftəlik divar qəzeti buraxmışdır. İlk ədəbi tənqidi və satirik qələm təcrübələrini bu dövrdə yazmışdır.

Əmək fəaliyyətinə Azərşəhr (Tufarqan) mahalının Mamağan, Gögan ibtidai məktəbində müəllim kimi başlamışdır. Təbriz Universiteti filologiya fakültəsinin ingilis dili şöbəsində təhsil almışdır (1956-1961). Azərbaycan nağıllarını toplamış, fars dilinə tərcümə edib həmkarı Behruz Dehqanı ilə birlikdə nəşr etdirmişdir. Eyni zamanda fars dilindən doğma dilə çevirdiyi tərcümələri dövri mətbuatda çıxmışdır.

İlk hekayələri "Adət", "Binam" 1959-cu ildə dərc olunmuşdur. Bundan sonra "Ulduz və qarğalar", "Çuğundursatan oğlan", "Balaca qara balıq" və s. hekayə və nağıllarını yazmışdır (1967-1969).

İtaliyanın Bolonya şəhərində keçirilən Uşaq Kitabları Müsabiqəsində qızıl medala layiq görülmüşdür. Birinci yeri tutduğuna görə kitabları italyan, fransız, ingilis, türk dillərində nəşr edilmişdir. Azərbaycan xalq ədəbiyyatını toplamış, tədqiq və təbliğ etmişdir.

Həmkarları onu "Azərbaycan kəndlilərinin canlı dili", "Milli mədəniyyətin oyaq vicdanı", "Xalqa üz tutan", "Səyyar müəllim" adlandırmışlar. Ədəbi irsi zəngindir.

Bakıda "Məhəbbət nağılı" (1987) adı ilə seçilmiş əsərləri kütləvi tirajla buraxılmışdır.

1968-ci il avqustun 30-da İranda Xumarlı yaşayış məntəqəsi yaxınlığında Araz çayında müəmmalı şəraitdə boğulmuşdur. İran şahı tərəfindən öldürüldüyü güman edilir.