Məmməd Araz
(tam adı: İbrahimov Məmməd İnfil oğlu) — şair, tərcüməçi, publisist, 1957-ci
ildən AYİ-nın üzvü, Azərbaycan SSR Əməkdar mədəniyyət işçisi (1979), Azərbaycan
Əməkdar incəsənət xadimi (1984), Azərbaycan Dövlət mükafatı laureatı (1988), Azərbaycanın
xalq şairi (1991)
Həyatı
Məmməd Araz
1933-cü il oktyabr ayının 14-də Şahbuz rayonunun Nursu kəndində anadan olub.
Burada orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunda təhsil
alıb. Tələbəlik illərində institutda yazıçı İsmayıl Şıxlının rəhbərlik etdiyi ədəbiyyat
dərnəyiinin məşğələlərində fəal iştirak etmişdir.
Burada bəyənilən "Yanın, işıqlarım" şeiri 1952-ci ildə çap edilib. 1954-cü ildə ali təhsilini başa vuran Məmməd Araz əmək fəaliyyətinə doğma kəndindəki orta məktəbdə müəllimliklə başlayıb, sonra Bakıya köçüb Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Baş Mətbuat İdarəsində müvəkkil işləyib. 1959-1961-ci illərdə Moskvada Yazıçılar İttifaqı nəzdindəki Ali Ədəbiyyat Kurslarının müdavimi olub. Sonra "Ulduz" jurnalının məsul katibi, "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında baş redaktorun müavini olmuşdur.
Burada bəyənilən "Yanın, işıqlarım" şeiri 1952-ci ildə çap edilib. 1954-cü ildə ali təhsilini başa vuran Məmməd Araz əmək fəaliyyətinə doğma kəndindəki orta məktəbdə müəllimliklə başlayıb, sonra Bakıya köçüb Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanında Baş Mətbuat İdarəsində müvəkkil işləyib. 1959-1961-ci illərdə Moskvada Yazıçılar İttifaqı nəzdindəki Ali Ədəbiyyat Kurslarının müdavimi olub. Sonra "Ulduz" jurnalının məsul katibi, "Ədəbiyyat və incəsənət" qəzetində, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında baş redaktorun müavini olmuşdur.
1974-cü ildən
ömrünün sonuna kimi "Azərbaycan Təbiəti" jurnalının baş redaktoru
olub. Uzun müddət Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının poeziya bölməsinə rəhbərlik
edib. Xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikasının İstiqlal ordeni (1995), bir
medalla və Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanları ilə təltif
edilmişdir. Hacı Zeynalabdin Tağıyev adına milli mükafatın laureatıdır (1992).
Onun adına "Məmməd Araz" mükafatı təsis olunmuşdur (1993-cü ildən).
2004-ci ilin
1 dekabrında Bakıda vəfat edib və Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Məmməd
Arazın adının əbədiləşdirilməsi ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Prezidenti
iki dəfə Sərəncam imzalayıb. Bakının "Gənclik" metro stansiyası
yaxınlığında, Atatürk prospekti ilə kəsişən Teymur Əliyev küçəsi bundan sonra Məmməd
Arazın adını daşıyacaq.[2]
Publisist
İradə Tuncayın atasıdır.
Yazıçı-jurnalist
Millət Vəkili Aqil Abbasın qaynatasıdır.
Mükafatları:
Azərbaycan
SSR əməkdar mədəniyyət işçisi— 30.07.1979[3]
Əsərləri[redaktə
| əsas redaktə]
#Sevgi nəğməsi.
Bakı: Azərnəşr, 1959, 68 səh.
#Üç oğul
atası. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1961, 63 səh.
#Araz axır.
Bakı: Azərnəşr, 1964, 76 səh.
#Mən səni
taparam. Bakı: Azərnəşr, 1963, 59 səh.
#Anamdan
yadigar nəğmələr. Bakı: Azərnəşr, 1966, 152 səh.
#Ömür
karvanı. Bakı: Azərnəşr, 1967, 136 səh.
#İllərdən bəri.
Bakı: Gənclik, 1969, 114 səh.
#Qanadlı
qayalar. Bakı: Azərnəşr, 1973, 190 səh.
#Atamın
kitabı. Bakı: Gənclik, 1974, 168 səh.
#Həyatın və
sözün rəngləri. Bakı: Gənclik, 1975, 135 səh.
#Oxucuya məktub.
Bakı: Gənclik, 1978, 234 səh.
#Aylarım,
illərim. Bakı: Yazıçı, 1979, 224 səh.
#Dünya sənin,
dünya mənim. Bakı: Yazıçı, 1983, 310 səh.
#Seçilmiş əsərləri
(bircildlik). Bakı: Azərnəşr, 1986,
#Dünya düzəlmir.
Bakı: "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1992, 81 səh.
#Daş harayı.
Bakı: Yazıçı, 1993, 254 səh.
#Qayalara
yazılan səs. Bakı: Azərnəşr, 1994,
#Yol
ayrıcında söhbət. Bakı: "Azərbaycan" nəşriyyatı, 1997, 318 səh.
#Sənətdə son
mənzil olmur. Bakı: "Adiloğlu" nəşriyyatı, 2001, 440 səh.
#Ağlayan
qayalar. Bakı: "Araz" nəşriyyatı, 2002, 144 səh.
#Vətən
deyin. Bakı: "Adiloğlu" nəşriyyatı, 2003, 149 səh.
#Əsgər andı.
Bakı: "Araz" nəşriyyatı, 2003, 98 səh.
#Seçilmiş əsərləri
(dörd cilddə). I c. Bakı: "Ozan" nəşriyyatı, 2003, 337 səh.
#Seçilmiş əsərləri
(dörd cilddə). II c. Bakı: "Ozan nəşriyyatı, 2003, 360 səh.
#Seçilmiş əsərləri
(dörd cilddə), III c. Bakı: "Ozan" nəşriyyatı, 2003, 376 səh.
#Seçilmiş əsərləri
(dörd cilddə), IV c. Bakı: "Ozan" nəşriyyatı, 2003, 365 səh.
Tərcümələri
(ruscadan)
#S.V.Mixalkov.
Foma. Bakı: Azərnəşr, 1964, 16 səh.
#G.Ağacanyan.
Narahat ürək. Bakı: Gənclik, 1974, 83 səh.
#M.Svetlov.
Şeirlər. Bakı: Azərnəşr, 1975, 204 səh.
#N.A.Nekrasov.
Rus qadınları. Bakı: Yazıçı, 1983, 124 səh.
#Ocaq
başında (dünya şairlərinin şeirləri). Bakı: Yazıçı, 1988, 241 səh.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder